Bieszczadzki Park Narodowy - Flora

E. Wołoszczak odwiedził te okolice 10 lat później, w ramach systematycznych badań florystycznych prowadzonych w Karpatach. Jego obserwacje objęły obszar między górnym Sanem a Osławą, a wyniki zostały opublikowane w r. 1894. Stały się one podstawą do wysunięcia propozycji przeprowadzenia granicy fitogeograficznej między Karpatami Zachodnimi a Wschodnimi od przełęczy Łupkowskiej na północ, wzdłuż Osławy i Sanu (Wołoszczak 1908).

W latach międzywojennych teren Bieszczadów nie cieszył się większym zainteresowaniem przyrodników - znacznie ciekawsze były dzikie szczyty Czarnohory lub Gór Czywczyńskich. Okres wojny i trudne lata powojenne również nie sprzyjały badaniom. Zainteresowanie tym obszarem wzrosło we wczesnych latach pięćdziesiątych. Rozpoczęły się systematyczne prace nad lasami, łąkami, torfowiskami, prowadzono poszukiwania florystyczne w różnych grupach roślin. Zaowocowało to wieloma fundamentalnymi pracami dotyczącymi flory mchów (Lisowski 1956), porostów (Glanc, Tobolewski 1960), roślin naczyniowych (Jasiewicz 1965), grzybów (Domański 1964, Domański i in. 1960, 1963, 1967, 1970). Historię szaty roślinnej tej części Karpat badała Ralska-Jasiewiczowa (1980), a zagadnienia fitogeograficzne m.in. Pawłowski 1972, Zemanek 1991a, b, 1992.

Szczegółowe prace nas florą BdPN prowadzono w latach 1993-96. Inwentaryzacja roślin naczyniowych prowadzona była w siatce kwadratów 1 x 1 km, wg metodyki stosowanej w Atlasie rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce (ATPOL) (Zemanek 1993, Zając A., Zając M. [red.] 2001). Wstępne wyniki zawarto w notatce flotystycznej podającej nowo znalezione taksony (Zemanek i in. 1996). Kompleksowe opracowanie flory roślin naczyniowych BdPN opublikowano w „Monografiach Bieszczadzkich” (Zemanek, Winnicki 1999) .

Rezultaty badań florystycznych z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, dokumentujące wielkie bogactwo i unikatowość flory Bieszczadów, były jednymi z argumentów przemawiających za powstaniem BdPN w r. 1973
Najlepiej poznaną grupą roślin na terenie BdPN są rośliny naczyniowe. W całych Bieszczadach Zachodnich występuje ok. 850 gatunków, zaś w całych polskich Karpatach Wschodnich - ok. 1100 (Zemanek 1991a). Obecnie z terenu Parku podawanych jest ok. 780 gatunków, przy czym liczba ta wzrasta w miarę prowadzonych obserwacji. Przybywają głównie gatunki związane z działalnością człowieka (chwasty, rośliny ruderalne). Zdarzają się również znaleziska niespodziewane i zaskakujące, np. stwierdzenie w r. 1996 stanowiska ostróżki wyniosłej Delphinum elatum subsp. nacladense (Mitka, Nowosad 2002), gatunku wysokogórskiego, którego najbliższe stanowiska znajdują się na Borżawie, ok. 60 km na płd.-wsch.
Oprócz nowych odkryć odnotowuje się również zanikanie pewnych gatunków. Wskutek działalności nieodpowiedzalnych kolekcjonerów najprawdopodobniej zginął na tym terenie niezwykle rzadki pierwiosnek Hallera Primula longiflora (= P. hallerii). Kilka gatunków jest poważnie zagrożonych wskutek nasilającego się ruchu turystycznego i rozdeptywania kopuł szczytowych Tarnicy, Halicza oraz skalistych grzbietów Smereka, obu Połonin i Rozsypańca. W tych miejscach mają swe siedliska najcenniejsze składniki flory wysokogórskiej.
Taksony reprezentujące element wschodni świadczą o przynależności Bieszczadów do Karpat Wschodnich i są unikatową cechą wyróżniającą teren BdPN w stosunku do innych polskich parków narodowych. Taksonów o takim charakterze jest ok. 30, wśród nich 6 endemitów Karpat Wschodnich: pszeniec biały Melampyrum saxosum - występujący na połoninach Kińczyka Bukowskiego i Połoniny Bukowskiej, tojad wschodniokarpacki Aconitum lasiocarpum, dość częsty na całym terenie, tojad bukowiński A.bucovinense, jedna z najrzadzych roślin Polski - na 4 stanowiskach rośnie kilkadziesiąt zaledwie okazów, goździk kartuzek skalny Dianthus carthusianorum subsp. saxigenus, występujący na skałach Krzemienia i Bukowego Berda, oraz, prawdopodobnie, przywrotnik turkulski Alchemilla turkulensis, spotykany w ziołoroślach na połoninach. Z ciekawszych roślin wschodniokarpackich często można spotkać na połoninach chabra Kotschy’ego Centaurea kotschyana, ostrożeń wschodniokarpacki Cirsium waldsteinii, goździka skupionego Dianthus compactus, wężymorda górskiego Scorzonera rosea, czy fiołka dackiego Viola dacica. W lasach rośnie, m.in. lulecznica kraińska Scopolia carniolica i dzwonek rozłogowy Campanula abietina, zaś wiosną olszyny nad Terebowcem i Wołosatym bielą się kwitnącymi śnieżycami wiosennymi Leucoium vernum subsp. carpaticum.
Większość taksonów zaliczanych do elementu wschodniego kończy swe zasięgi na terenie Parku lub na terenie Bieszczadów, zaledwie kilka występuje nieco dalej, na pojedynczych stanowiskach w Karpatach Zachodnich.

«« start « poprz. 1 2 nast. » koniec »»